W ramach monitoringu ptaków siewkowych w dolinie górnej Narwi policzyliśmy lęgowe czajki, krwawodzioby, rycyki i bataliony. Na odcinku między Narwią a Ploskami stwierdziliśmy łącznie 105-117 par czajki, 21-25 par krwawodzioba oraz 3-4 pary lęgowe rycyka. Wyniki te potwierdzają, że nasze działania, przede wszystkim wypas, korzystnie wpływają na siedliska wymienionych gatunków.
Najliczniejsza czajka największe zagęszczenia uzyskiwała na pastwiskach w rejonie Puchł i Trześcianki – na powierzchni, gdzie odtworzyliśmy siedliska, a działania te kontynuujemy w ramach obecnego projektu. Ptaki chętnie gniazdowały w pobliżu zeszłorocznych odchodów końskich lub wkomponowywały w nie lęgi. Stanowiska krwawodzioba znajdowały się zawsze w pobliżu miejsc gniazdowania czajki. Znalezione gniazda były z reguły dobrze osłonięte, najczęściej w niewysokich kępach traw i w pobliżu wody. Obserwacje lęgowych rycyków były bardzo nieliczne i rozrzucone. Niestety, w przypadku tego gatunku, jeśli doszło do zniesienia, utrata lęgów musiała nastąpić już na wczesnym etapie. Spośród monitorowanych siewkowców, jedynym gatunkiem, którego gniazdowania w bieżącym sezonie nie odnotowaliśmy, był batalion. W maju w okolicach Trześcianki obserwowano jednak jedną samicę, co może świadczyć o próbie lęgu.
Pastwiska pod Trześcianką, miejsce realizacji naszego projektu, skupiały aż 38% populacji monitorowanych gatunków na badanym odcinku doliny. Na powierzchni ok. 110 ha stwierdziliśmy 38-42 par lęgowych czajki, 8 par krwawodzioba oraz 1 parę rycyka. Oznacza to zagęszczenie badanych siewkowców na poziomie 4,4 p/10 ha, przy czym samej czajki 3,6 p/10 ha.
Wyniki uzyskane w 2023 roku wskazują, że stwierdzone liczebności ptaków siewkowych są najwyższe lub zbliżone do najwyższych, jakie wykazano na tym obszarze w ostatnich dwóch dekadach. Jedną z przyczyn takiego stanu był stosunkowo wysoki poziom rozlewisk wiosną 2023 roku na tym odcinku doliny. Drugim czynnikiem, który zadecydował o wzroście populacji lęgowych, było przywrócenie użytkowania łąk i pastwisk przez PTOP. Jest to obecnie jedno z zaledwie dwóch miejsc w dolinie, gdzie gniazdowanie siewkowców ma charakter kolonijny. Pastwiska o urozmaiconej strukturze przestrzennej, z szeroką gamą zbiorowisk łąkowo-turzycowych, które są zgryzane przez bydło i konie, w połączeniu z rozlewiskami oraz starorzeczami tworzącymi mozaikę, są kluczowymi elementami siedlisk lęgowych monitorowanych gatunków.
Poza zapewnieniem optymalnych siedlisk lęgowych, czynnikiem niezbędnym dla utrzymania stabilnych populacji ptaków, jest sukces lęgowy na poziomie zapewniającym co najmniej zastępowalność pokoleń. Niestety, na omawianym odcinku doliny występuje szereg gatunków drapieżnych, które mają znaczący wpływ na udatność lęgów ptaków gniazdujących na ziemi. Dlatego też kolejnym i głównym działaniem tego projektu będzie budowa ogrodzenia antydrapieżniczego na powierzchni Trześcianka, obejmie ono 60 ha pastwisk. Zaczynamy niebawem, tak aby ogrodzenie było gotowe na wiosnę.
Inwentaryzację na zlecenie PTOP przeprowadzili ornitolodzy z Towarzystwo Przyrodnicze Dubelt.
Fot. Grzesiek Grygoruk, Piotr Świętochowski, Tomasz Tumiel