Dubelt jest średniej wielkości ptakiem z rodziny bekasowatych, spokrewnionym z kszykiem, bekasikiem i słonką. W Polsce występuje najczęściej w rozległych dolinach średnich i małych rzek o charakterze nizinnym, na torfowiskach niskich poza dolinami rzecznymi oraz na rozległych kompleksach łąk o podłożu torfowym. Preferuje tereny otwarte i płaskie, w strefie dolin zalewowych o urozmaiconej rzeźbie terenu. Tym, co wyróżnia dubelta na tle innych gatunków, są jego zachowania godowe – widowiskowe, gromadne toki. Dubelty są bardzo przywiązane do swoich tokowisk; w sprzyjających warunkach mogą spotykać się w tych samych miejscach nawet przez kilka dziesięcioleci. Przy tym niektóre samce w ciągu jednej nocy odwiedzają kilka tokowisk, inne wierne są jednej lokalizacji. Dubelt jest gatunkiem wędrownym – zimę spędza w Afryce na południe od Sahary, gdzie z lęgowisk może lecieć bez żadnych przystanków.
Dubelt w obrębie swojego areału występowania tworzy dwie izolowane populacje, których przedstawiciele różnią się nieco wyglądem i zwyczajami. Pierwsza z nich, zachodnia, występuje w górach Szwecji i Norwegii. Druga, zwana wschodnią, zasiedla obszar od północnowschodniej Polski i Lubelszczyzny (stanowiących południowo-zachodnią granicę obszaru występowania), przez Ukrainę, Białoruś oraz kraje nadbałtyckie po Rosję. Przyjmuje się, że wschodnią granicę zasięgu wyznacza rzeka Jenisej.
W latach 90. XX w. krajową populację dubelta oceniono na 750-900 tokujących samców (Pugacewicz 2002, Not. Orn. 43: 1-7). Aktualnie jego liczebność szacowana jest na 400-550 samców (M. Korniluk i in. 2015 Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik Metodyczny. Wydanie 2. GIOŚ, s. 341-348). W stosunku do lat 90. możemy więc mówić o drastycznym spadku liczebności gatunku sięgającym ponad 40%. Za jego główną przyczynę uznaje się utratę siedlisk w wyniku zaprzestania ekstensywnego użytkowania łąk – zarastanie siedlisk o charakterze otwartym oraz obniżenie zwierciadła wód podziemnych prowadzące do przesuszenia siedlisk. Na niektórych stanowiskach przyczyną wycofania się gatunku było zaś zbyt intensywne użytkowanie łąk (Dyrcz 2004, Kålås 2004). W ostatnich latach, w oparciu o dane z monitoringu dubelta pochodzące z lat 2010-2014, odnotowano spadkowy trend liczebności populacji. W 2014 r. liczba tokujących samców była mniejsza o 30% w stosunku do roku referencyjnego 2010 (Neubauer i in. 2015 Monitoring Ptaków Polski w latach 2013–2015. Biuletyn Monitoringu Przyrody 13: 1–92).
Na Podlasiu, gdzie występuje ponad 70% populacji krajowej dubelta, najważniejszymi lęgowiskami są Bagna Biebrzańskie skupiające 185-222 samców (Świętochowski i in. w druku), dolina Narwi – 60-85 samców (M. Korniluk, dane niepublikowane) oraz doliny rzeczne w Puszczy Knyszyńskiej – 25-37 samców (Tumiel i in. 2013, Ornis Polonica 54: 170-186), w obrębie których, mimo relatywnie niewielkiej powierzchni, występuje aż 7% polskiej populacji.
Według Krajowego Planu Ochrony Dubelta, w oparciu o ocenę zagrożeń na większości stanowisk gatunku w latach 2014-2015 stwierdzono, że zdecydowanie najpoważniejszym aktualnym zagrożeniem dla populacji dubelta jest przesuszenie siedlisk zaś drugim w kolejności ich utrata na skutek zarastania. Jako istotne wskazano również drapieżnictwo gatunków rodzimych i introdukowanych. Za najistotniejsze potencjalne zagrożenie uznano ryzyko zarastania siedlisk w wyniku braku użytkowania rolniczego. Na większości stanowisk w Polsce obserwujemy więc stan zachowania siedlisk i populacji znacznie odbiegające od właściwego, co wymaga ukierunkowanych działań ochronnych w celu polepszenia sytuacji gatunku w Polsce.
